Stem

De stem is het middel om verstaanbaar te communiceren met anderen. Klankkleur, luidheid en toonhoogte spelen mee in hoe je boodschap overkomt. Wat je zegt kan een andere betekenis krijgen door de manier waarop je je woorden uitspreekt.

Met onze stem kunnen we benadrukken wat we willen zeggen, emoties tonen en zelfs onze individualiteit benadrukken. Een stemprobleem kan je zelfbeeld erg beïnvloeden en ook de manier waarop je zelf vindt dat je met anderen communiceert.

Mensen die hun stem beroepsmatig veel nodig hebben, roepen vaak de hulp van een logopedist is. Denk hierbij aan mensen die in het onderwijs werken, verkopers, advocaten, zangers of toneelspelers. Maar iedereen kan last van de stem hebben en dit heeft altijd impact op je dagelijks leven en je functioneren.

Voor een goed stemgeluid zijn verschillende dingen belangrijk, namelijk:

Houding en adem vormen de basis voor een goede stem en stemontwikkeling.
De lichaamsspieren moeten goed in balans zijn en niet te veel of te weinig aangespannen. Te veel of te weinig spanning in de lichaamsspieren zal altijd invloed hebben op de adem en hiermee op de stem.
De stembanden moeten uiteraard goed functioneren. Door teveel of te weinig spanning in de stemspieren kan stemgebruik zich verkeerd ontwikkelen en kunnen klachten ontstaan.

Hoe ontstaan stemproblemen?

Er zijn meerdere oorzaken voor stemproblemen:

Soms ontstaan door verkeerd of overmatig veel gebruik van de stem, knobbeltjes of poliepen op de stembanden, of raken de stembanden geïrriteerd. De stem klinkt dan hees.
Een eenmalig excessief gebruik van de stem, bijvoorbeeld bij een voetbalwedstrijd of concertbezoek.
Chronisch misbruik van de stem door het nadoen van stemmetjes en het maken van gekke geluidjes in spel.
Na een operatie of infectieziekte kan een stembandverlamming optreden.
Reflux: Het strottenhoofd, de slokdarm en de stembanden zijn heel gevoelig voor de zuren vanuit de maag.
Laryngitis is de zwelling van de stembanden die voorkomt bij een normale verkoudheid, infectie van de bovenste luchtwegen of overmatige stemgebruik. Als in een periode van infectie de stem voortdurend toch intensief gebruikt wordt, kunnen stemproblemen na genezing van de infectie blijven bestaan.
Er kan een beschadiging optreden door een ongeluk.
Neurologische problemen kunnen de stem aantasten.
Een stembandverlamming. Bij een stembandverlamming staan één of beide stembanden stil, of is de spanning van de stembanden verstoord. Een stembandverlamming kan worden veroorzaakt door een beschadiging van de zenuw (door een ongeval of operatie) of door een virusinfectie. Ook een beroerte kan een stembandverlamming tot gevolg hebben. Soms is de oorzaak niet te achterhalen.
Afhankelijk van de positie waarin de stemband stilstaat, kunnen er ook bijkomende klachten zijn als ademnood omdat er te weinig lucht door de luchtpijp kan.
Contact met chemische stoffen.
Bij het ouder worden verandert de stem ook en kunnen stemproblemen 'zomaar' beginnen.

Waaraan kunt u merken dat u stemklachten heeft?

Uw stem klinkt al meer dan drie weken hees of schor.
Het voelt alsof uw stem "moe" of "gespannen" is na langdurig spreken.
Soms valt uw stem helemaal weg.
Het is moeilijk uw stem goed te richten.